Arangkada for May 13, 2007

       KATUNGOD SA DI PAGBOTAR

 

       Di kong kabotar karong eleksiyona.  Maong di ko magtagad paglista sa mga kandidato nga akong pilion.  Di ko maghasol pagplano unsang orasa ko nga moadto sa presinto aron pagtuman sa akong katungod ug katungdanan sa pagpili.  Kataposan kong nakabotar niadtong 1984.  Wa ko marehistro.  Di tungod sa pagpabaya.  Kon dili tungod kay nawad-an na kog salig sa sistema sa piniliay.

Nagpabilin kong kumbinsido nga bisan unsay mahitabo karong eleksiyona, human sa nagbaha nga mga saad ug panumpa sa kausaban sa tulo ka buwan nga kampanya, magpadayon ang nangalisbong eskandalo—ang katawhan, nga ang kinabag-an maglugos pagkaon, pagpatambal ug pag-eskuyla, dumalahon sa mga politiko nga ang kinabag-an mga bilyonaryo ug mga milyonaryo.

-o0o-

        Wa ko mag-inusara.  Nakaseguro kong dunay pipila nga nagbasa ini nga susama og baruganan.  Busa di ako rang usa ang maigo sa tulisok nga ang katawhan nga wa na manginlabot apil sa mabasol sa pait nga kahimtang sa atong nasud.  Ug di ako rang usa ang manalipod nga ang di pagbotar usa ka lehitimong paagi sa pagprotesta sa pagkahimo sa mga piniliay nga kahimanan sa pagbugalbugal, inay pagpatigbabaw, sa kabubut-on sa mga botante.

        Kon di eleksiyon, ganahan ba diay kog rebolusyon?  Di sab.  Padayon kong nangandoy nga atong maangkon ang usa ka malinawon apan matinud-anong kausaban.  Nga di mahitabong maggikan sa mga eleksiyon kon ang mga lagda pabilin nga magsilbing garantiya nga ang mga dato ug ang mga gamhanan, ginamit ang ngan sa makaluluoyng mga kabos ug mga timawa, mopasamot lang pagpalig-on sa ilang pagkontrolar sa gahom.

-o0o-

Apan mokumpisal ko nga nahasol ko sa mga sugyot nga mas mapadali ang kausaban nga akong gidamgo, nga mahibalik ang tinuorayng diwa sa piniliay, kon aktibo kong manginlabot, inay mangiyugpos ug mopalayo.  Wa ko mangiyugpos.  Padayon kong nakigbisog alang sa kausaban.  Pinaagi sa akong tulomanon sa radyo.  Pinaagi ning akong lindog.  Di lang gyod kong kakita sa akong kaugalingon nga mangampanya og kausaban pinaagi sa piniliay.

Ang wa pagkarehistro nakaluwas nako gikan sa mga nanghaylo pagpadagan nako sa nagkalainlaing katungdanan.  Bisan narehistro pa, ako gihapon silang balibaran.  Labing dako nakong kahadlok mao nga kon di ko malamoy sa nangalisbong sistema, patyon ko sa mga nakapahimus sa sistema sa unang adlaw pa lang nako sa katungdanan.

-o0o-

Sa di pa ka moingon nga inamaw ning ako, pahibaw-on tika nga duha sa labing dagko og gimbuhaton karong eleksiyona, sama nako, di sang kabotar:

·         Nasuwat na nako nga si Cebu Provincial Election Supervisor Lionel Marco Castillano nihunong pagbotar kay alang niya ang nangaging mga piniliay gidominahan sa mga politikong di takos sa mga katungdanan nga ilang nadag-an; ug

·         Si PRO 7 Director Silverio Alarcio di hinuon aktibista, di siyang kabotar kay di kapauli sa iyang lalawigan sa Pangasinan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 12, 2007

        NANGUTANA LANG

 

        Karong napakita nang Crisologo Saavedra ang labing bag-ong dokumento nga iyang nakuha gikan sa kasaligang mga tinubdan sa Kapitolyo, nga nagtumbok nga dunay dugang P261 milyones nga naggasto sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC), mahimo bang tubagon ni Gobernador Gwen Garcia ang mosunod nga mga pangutana sa nagpakabana nga Sugbuanong mga magbubuhis?:

·         Tinuod bang nagsuwat si Willy Te, bise presidente sa WT Construction,  ngadtong Garcia niadtong Pebrero 21 ning tuiga nga naningil og dugang bayad sa iyang trabaho sa CICC?;

·         Kon tinuod man, gituyo ba ni Garcia pagtago ang P621 milyones o nataligam-an lang tungod sa kataas sa iyang upat ka oras nga diskurso sa Capitol Social Hall nga gawas nga nilapas sa tingpaniudto nitilok pa gyod sa bisan unsang kahigayonan sa mga pangutana gikan sa mga nanambong?; ug

·         Kon di tinuod, giunsa man nila pagpalihok ang CICC nga way electrical ug plumbing works (P85 milyones) ug site development, structural, civil ug architectural works (P176 milyones)?

-o0o-

        Ang P261 milyones nga "final billing" lisod nang  ihapak sa laing proyekto sa Kapitolyo kay nagda na sa apelyido nga "Cebu International Convention Center (CICC), North Reclamation Area, Mandaue City."   Maglisod na sang Kapitolyo pagpatong ini sa burot nang daan nga gahin sa CICC kay nakabungat na si Garcia nga P581 milyones ray kinatibuk-ang gasto sa kontrobersiyal niyang proyekto.   Gikutlo sang Saavedra ang iyang mga tinubdan sa Kapitolyo nga nagkanayon nga gawas nga way kontrata ni subasta ang trabaho sa WT, wa pa gyoy gahin nga bisan usa ka dako gikan sa Cebu Provincial Board.

        May sukaranan bang nitumaw nga mga pagduda nga ang P261 milyones isukip na lang sa dugang gasto sa gitakda nga "reconfiguration" sa CICC karong tuiga?  Kon tinuod man, gibaraw na silang daan ni Saavedra:   Di ni mahimong palutson nga kabahin sa "reconfiguration" kay kining maong mga trabaho (sama sa pagbutang sa mga linya sa tubig ug kuryente) batakan mang mga panginahanglan paghingpit sa CICC.   Kon wa pa ni mahuman sa Disyembre sa niaging tuig, mag-ngiob ug mangalisbo unta ang CICC sa pagsud sa mga pangu sa kanasuran nga nitambong sa East Asean Summit.

-o0o-

        Ang bag-ong kasayuran nga gipaulbo ni Saavedra nakapatumaw sa makahasol nga mga pangutana labot sa kaligdong ni Garcia:

·         Siya ba lang diay magbuot giunsa paggasto ang kuwarta sa mga Sugbuanon sa way pagsubay sa mga gimbut-an sa balaod?;

·         Gipili-pili ba lang diay gihapon ang mga kasayuran nga gihatag ngadto sa mga Sugbuanon bisan human sa iyang pasalig pagbutyag sa hingpit nga kamatuoran mahitungod sa CICC?; ug

·         May gitagoan ba gyod diay siyang mga transaksiyon maong morang naghuramentado nga nanghasi ug nanamastamas sa mga nangahas pagpaningil og subay sa dagkong gasto sa kuwartang di iya?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 11, 2007

        MASAARONG UGMA

 

        Kon nagdamgo ang mga nanagan sa piniliay karong Lunes nga, sama sa naandan, mailad, malipat, mapalit ug mahudlat nilang mga botante, ug nga ang nagbaha nilang kuwarta ug makalilisang nga makinarya lang gihapoy mopatigbabaw, mas mayo tingaling magdalidali sila pagtimbakuwas.   Aron nga di sila moyaka, mongaab ug magminatay sa makauuwaw nilang kapildehan inig ka Martes.

        Ang kinabag-an sa katawhan nahigmata na.  Nga ang ilang pagpasagad, pagpabaya, pagpailad, pagduko ug pagpaawot sa way pupanaganang paglapas, pagyatak ug pagbuong sa ilang katungod, kaligdong ug kadungganan maoy nakapaalaot sa atong yutang natawhan.   Labaw sa tanan nakaamgo na nga di sila inutil, nga duna silay dakong mahimo pagtarung sa pagduma sa kagamhanan, ug nga takos silang mousab sa laksot nga dagan sa ilang kasaysayan.

-o0o-

        Mas mayo pang mag-itom na lang silang daan kay ang mosunod segurong mapukan ug hingpit nga isalikway sa nagkahiusang pagbarug ug paglihok sa mga lungsoranan nga ilang gilugpitan ug gidaugdaog sa niaging kapid-an na ka katuigan:

·         Mga politikong magpa-upoy-upoy atol sa kampanya apan kon makalingkod na sa katungdanan labihan nang kusoga nga mamanghag sa tumang kahubog sa gahom;

·         Mga politikong kawatan apan maayong magluhud-luhod, ang uban magpatukod gyod gani, sa mga simbahan ug tinuon nga makit-an sa tibuok kalibotan ang iyang kamanggihatagon pagpamisik og mumho sa gipanggutom nga kinabag-an;

·         Mga politikong magpatuong kugihan ug daghang mga proyektong napatuman, bahala na kon sobra sa katunga sa gahin ang gipaburot sa ilang pribadong panudlanan, ug bantay lang ang mga mangahas pagpaningil og subay kay taralon gyod sila labing lagyo nga mga hukmanan; ug

·         Mga politikong tikasan ug mabudhion apan nagpasiugda dayon og lapad nga kampanya paglibog ug pagbuakbuak sa katawhan aron pagtino nga mopilit siya ug magpabiling magtungkawo sa gahom bisan kon wa na saligi ni tahura sa labing daghan.

-o0o-

        Ug ipagawas nang daan ang mga kaldero ug mga trumpa kay magsabasaba ug manayaw na ta kadalanan sa pagsaulog sa tino nang kadaogan sa mosunod:

·         Mga piliunon nga bisan sa ilang kawad-on wa magpahaylo ni magpahudlat sa hakog nga mga hut-ong nga way laing tinguha gawas sa pagpalambo sa talikala sa inhustisya nga ilang gipahamtang sa kakabos ug kaburong sa kinabag-an; ug

·         Mga piliunon nga bisan sa pagbugal-bugal ug panggukod nagpadayon sa ilang mapailubon ug determinadong pagpatin-aw nga ang bugtong makapalingkawas sa katawhan gikan sa kakabos ug inhustisya mao ang ilang hiniusang pag-ilog pagbalik sa gahom pag-umol sa ilang kaugmaon.

-o0o-

        Mao ni akong damgo gabii.  Kinsay nahibawo nga matinuod ni inigmata nako karong Martes?  O bisan kanus-ang buntaga sud ning kinabuhia?   O sa usa ka labing matahom nga kabuntagon nga mamat-an sa umaabot tang kaliwatan?

        Bisag unsaon, di nila masakmit ang atong katungod ug kagawasan sa pagdamgo ug pagpangandoy.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 10, 2007

        PULOS MALAPASON

 

        Haskang daghanang politiko, pipila nila akong mga higala, ang nangreklamo sa among gihimo sa DYAB Radyo Patrol nga paghingan sa tanang lokal ug nasudnong mga piliunon kansang campaign materials gibutang gawas sa common poster areas ug sa mosunod nga mga dapit nga gidili sa Comelec:   Poste sa suga, linya sa kuryente, punoan sa kahoy, simbahan, taytayan ug kadalanan.  May mga nanawag namo nga nanghulga nga ila ming ikiha kay gawas nga among gipakauwawan ang ilang mga ngan, amo pa gyod kunong gisabotahe ang ilang mga kandidatura.

        Wa mi mohunong sa among gihimo.  Ug malipayon kong motaho ninyo nga hangtod karon, pila na lang ka adlaw sa di pang eleksiyon sa Mayo 14, wa pay bisan usa nila nga nitinuod sa ilang hulga.   Ang mas makalipay mao nga way bisan usa sa akong mga paryente, kansang campaign materials among nakit-an nga gipataka lang og pamutang sa Dakbayan sa Talisay, nga nakaako pagpangasaba nako.

-o0o-

        Wa mi mag-awhag sa mga botante sa di pagbotar sa mga kandidato nga naghugaw-hugaw sa atong palibot.  Igo lang ming nagpahibawo sa katawhan kinsa ang mga kandidato nga nakalapas sa mga lagda sa piniliay.   Ug naa ra sa mga pumipili kon saligan ba nilang mga politiko nga wa pa ganing kalingkod sa katungdanan, o mga incumbent nga nanhangyo pa gani og lab-as nga mandato, nangyatak na sa mga balaod nga ilang gisaad nga panalipdan ug ipatigbabaw.

        Mao ni gamay namong tampo sa pagsuway pagpatuman sa mga lagda nga gitumong paghimong ligdong ug makiangayon sa piniliay.  Samtang lisod ang pagmatuod sa pinalitay sa boto, o pagpabaha og kuwarta lapas sa labing dakong kantidad nga gitakda sa Comelec, ang nagpasad nga campaign materials bantang sa tanang hingtungdan.

        Sama nga di maato sa nagpakabana nga mga kahugpongan ang paglaksi sa illegal campaign materials, di sab namo maato pagsuhid ang tanang kalapasan ug paghingan ang tanang malapason.  Nanghinaot lang mi nga ang mga botante mapugwat sa makauuwawng kalapasan ug katabangan sa ilang pagtimbang-timbang kinsay hatagan sa ilang pagsalig karong Lunes.

-o0o-

        Ang masulub-ong balita mao nga sa hapit tanang dakbayan ug kalungsoran nga naduaw sa mga sakop sa DYAB Radyo Patrol hapit tanang kandidato nakalapas sa mga lagda.  Maihap lang sa tudlo ang nakatuman.   Kadudahan pa gani kon matinumanon ba gyod sila o wa lay igong kuwarta nga ikaparang sa nagpasad nga campaign materials sa mas adunahan nilang mga kaatbang.

        Makiangayon ba nga ipasikad sa pagtahud sa mga lagda sa campaign materials ang paghukom sa mga nanagan karong eleksiyona?  O, sama sa naandan, moduko na lang ta og paawot sa mapangahasong sugyot sa way uwaw nga mga politiko nga, kay naglisod man sila sa pagtuman, ipabasura na lang nila ang mga lagda.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 9, 2007

        LUBA SA KALIGDONG

 

        Kon magmalampuson si Gobernador Gwen Garcia pagpahunong sa imbestigasyon ni Acting Deputy Ombudsman Virginia Palanca-Santiago sa gipasangil nga mga anomaliya sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC), ang Sugbuanong mga magbubuhis maoy labing dakong pildero.   Di lang kay magpabiling misteryo giunsa paggasto ang siningtan ug hinagoan nilang buhis sa pagpabarug sa CICC, mapurnada sab ang nahaunang mga imbestigasyon sa Ombudsman sa gipasangil nga kahiwian sa ubang mga proyekto nga, sama sa CICC, gidalidali sab pagtukod alang sa niaging 12 ^th Asean Summit.

        Maayong tilimad-on ang pagdumili ni Ombudsman Merceditas Gutierrez pagpaubos ni Santiago sa preventive suspension usa ka semana na human ipasaka ni Garcia ang iyang petisyon.  Nagpasabot ni nga di diay tanang ahensiya sa kagamhanan ang mokuray sa kahadlok kon mamanghag na si Garcia.

-o0o-

        Kon simbako, layo ra to, tabukon og pito ka lawod, masuspenso si Santiago ug mapulihan og di Sugbuanon, suma sa kusganong awhag ni Garcia, mabalda kon di man hingpit nga mahunong ang mga imbestigasyon nga giduma nilang Santiago ug kaubanan sa mosunod nga gikuwestiyon nga mga proyekto sa summit:

·         Ang gitumbok nga makalilisang nga overpricing sa decorative ug street lamps sa kinatibuk-ang ruta sa summit gikan sa Marco Polo sa Dakbayan sa Sugbo ngadto sa Shangrila sa Mactan;

·         Ang giingong overpricing ug ubang palusot sa surveillance cameras nga hangtod karon wa dawata sa kapolisan nga mao untay end-user; ug

·         Ang kontrobersiyal nga pagtukod sa CICC nga gihulagway ni Crisologo Saavedra nga panglaktod, way klarong plano, way subasta, sabutsabot ra, giinat-inat ang budget, gibuakbuak ang mga kontrata ug gipaburot pag-ayong presyo.

-o0o-

        Apan may sukaranan ang panghinaot sa mga kaatbang ni Santiago nga sakyan sa Malakanyang ang nangalisbo nilang kawsa.  Kay mahimong ibaligya ang ilang kaso nga maoy labing epektibong paagi paggapos nilang Santiago ug kaubanan aron nga di makaabot ang imbestigasyon sa mga eskandalo sa summit ngadto nilang kanhi DPWH (karon defense) secretary Hermogenes Ebdane Jr. ug ubang mga suod ni Pres. Arroyo.

        Si Arroyo hingpit na hinuong nanghunaw sa kontrobersiya.  Ang daylang nga wa niya pagtambong sa rally sa iyang mga alyado sa Mandaue nga gipangulohan ni kanhi Mandaue City Mayor Teddy Ouano maoy labing uwahing sukaranan sa pagduda nga pasagdan ni Arroyo ang tanang gilambigit sa anomaliya pag-atubang sa tanang mga kasong gipasaka batok nila.

-o0o-

        Sa di pa mopadayon ang mga turutot ni Garcia paglabay sa bisan unsang lapok nga ilang makupay ngadtong Saavedra, nga samang Santiago maoy responsable sa paspas nga pagsusi sa mga eskandalo sa summit, maayo tingaling tubagon nilang mosunod nga pangutana:

Tungod sa expose ni Saavedra sa surveillance cameras ug deco lamps, nakadaginot ang kagamhanan ug ang mga magbubuhis og dul-an sa P400 milyones, sila unsa may ilang nahimo?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 8, 2007

        SUBAY, DI BIAYBIAY

 

        Kon nagtuo ang kadagkoan sa Kapitolyo sa Sugbo nga mahilom nang mga magbubuhis sa pagpaningil og matinud-anong subay sa makalilisang nga gasto sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC) human nila pabahai og mga numero sa niaging semana, nasayop sila.   Ang gipangayo sa mga Sugbuanon kuwentada, di salida.  Ilang gitinguha nga mahibaw-an giunsa paggasto ang siningtan ug hinagoan nilang buhis.   Di nga lipatlipaton sila sa mga numero nga di matino ug gukdon ug pakauwawan ang mga nagpakabana pagbarug alang sa ilang kanunay lang mataligam-an nga mga interes.

        Ang gilaoman sa Sugbuanong mga magbubuhis mao nga pakit-on sila sa mga dokumento sa pagsubasta ug pagtukod sa CICC.  Ang maong mga dokumento ray ilang masaligan nga wa mausik ang ilang buhis, ni mosimang sa burot nang daan nga panudlanan sa mga kukhan.

-o0o-

        Hangtod karon, upat na ka buwan human natukod ang CICC, ang nadawat sa mga Sugbuanon lunlon pagarpar.  Ang panghambog sa kadagkoan sa Kapitolyo nga wa silay gitagoan dakong panlingla.   Kay sukwahi sa ilang yawit, hugtanon silang nagdumili pagpakita sa mga dokumento sa CICC ngadto sa mga magbubuhis nga nagtinguha pagtan-aw ug pagsusi sa kinatibuk-ang transaksiyon.

        Gawas sa sibaw nang awhag sa mga sakop sa media, nga ila lang gibungulbungolan, dunay pormal nga awhag ang Bayan Muna alang sa kuwentada ug mga dokumento sa CICC.  Ang suwat nadawat sa buhatan sa gobernador niadtong Pebrero 27, 2007.   Ubos sa balaod, ang Kapitolyo dunay 15 ka adlaw pag-aksiyon sa awhag.  Apan kapin na sa duha ka buwan ang nilabay, way kihol ang kadagkoan sa lalawigan.

        Gani, kon tinuod nga way gitagoan ang Kapitolyo, gitahan na unta nilang mga dokumento sa CICC ngadto sa graft investigators, di na magpaabot sa subpoena duces tecum nga mahimong luwatan sa Visayas Ombudsman batok nila.

-o0o-

        Ug kon nakalimot ang kadagkoan sa lalawigan (kay napasaran sa gutom sa upat ka takna nga tigom nga ilang gipatawag sa Capitol Social Hall niadtong Huwebes) unsay mga dokumento nga angay nilang ipakita ngadto sa mga Sugbuanon, niang papeles nga gimando sa Government Procurement Act ( R.A. 9184) nga isukip sa bidding documents:

·         Approved Budget for the contract;

·         Instructions to Bidders, including criteria for eligibility, bid evaluation and post-qualification, as well as the date, time and place of the pre-bid Conference (where applicable), submission of bids and opening of bids;

·         Terms of Reference;

·         Eligibility Requirements;

·         Plans and Technical Specifications;

·         Form of Bid, Price Form, and List of Goods or Bill of Quantities;

·         Delivery Time or Completion Schedule;

·         Form and Amount of Bid Security;

·         Form and Amount of Performance Security and Warranty; ug,

·         Form of Contract, and General and special Conditions of Contract.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 7, 2007

       PILDE UG DAOG

 

       Kon di na kaayo ko hingatawa rong mga adlawa, pasaligan tika nga di ni tungod sa mga kasong akong giatubang.  Tungod ni sa makauuwawng pagkasilhig nilang Dwyane Wade, Shaquille O'Neal ug sa defending NBA champions Miami Heat; sa pagkapukan nilang Yao Ming ug Tracy McGrady; ug sa pagkapilde ni Oscar "Golden Boy" De La Hoya sa labing uwahi niyang pagsuway pagsemento sa iyang kabilin ug pagpaburot sa iyang katigayonan.

        Naibanan hinuon og dyutay ang akong kaguol kay gilubong man sab sa Golden State Warriors silang Dirk Nowitzki ug ang Dallas Mavericks, gipalukapa na sab sa Phoenix Suns silang Kobe Bryant ug ang Los Angeles Lakers, nakalahos na sa ikaduhang hugna sa playoffs silang Jason Kidd ug ang New Jersey Nets ug kumbinsido kaayong kadaogan nilang Rey "Boom Boom" Bautista batok ni Sergio "Rocky" Medina sa Argentina ug AJ "Bazooka" Banal batok ni Juan Alberto Rosas sa Mexico.

-o0o-

        Pipila ka takna sa wa pa mokatkat sa ring silang AJ ug Boom Boom, ang duha sa labing masilakong mga bituon sa boksing sa Pilipinas, sa MGM Grand Arena sa Las Vegas, nikatap ang text messages mahitungod sa giingong pagbanhig ug pagpatay sa labing bantogang Pinoy boxer sa atong panahon, si Manny "Pacman" Pacquiao nga nisalmot og laing matang sa bugno sa iyang yutang natawhan sa Gen. Santos.  Lahi hinuon sa naandang pagpakatap lang sa iresponsableng kasayuran, ug maayo ning tilimad-on sa kahinog na sa panabot sa minilyon nga nakahimo natong texting capital sa kalibotan, kasagaran sa text nga akong nadawat nangutana unsa katinuod ang taho.

        Ang mga pangutana gipulihan sa nagbaha nga text messages sa kadaogan nilang Boom Boom ug AJ gikan sa mga nakabati sa live coverage ni Homer Sayson sa DYAB Abante Bisaya gikan sa ringside.  Ug wa nang kapahuway ang akong telepono sa mas dakong baha sa mga pangutana kinsay nidaog sa sangka nga gawas nga gianggaan nga "makapahunong sa kalibotan," gitawag sab nga "kataposang bantogang sangka" sa himatyong kalibotan sa boksing.

-o0o-

        Nisuway ko pagpangita og websites nga naghimo og live coverage sa sangka nilang Floyd "Pretty Boy" Mayweather ug De La Hoya.  Akong natultolan ang live blog sa BBC ug AOL, kansang reporters kuyog nilang Homer ug sa laing gatosan ka mga sakop sa media nga gitugotang makalingkod sa ringside.  Nagsugod ang sangka alas-11:40 sa buntag (oras sa Sugbo) samtang naghinapos nang kulba hinam ug mapangahason nga pagpanung sa Utah Jazz sa korte sa Houston Rockets.

        Gidominahan ni De La Hoya ang ikaduha, ikatulo ug ikaupat nga hugna.  Nakabawos si Mayweather sa ikaunom.  Apan natagak ang akong internet connection samtang labaw nang Jazz, 99-98, 48 segundos ang nahibilin sa duwa.  Wa gihapoy makabentaha sa buhing paghulagway ni Homer.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 6, 2007

       MAO RA NI?

 

       Sa labing unang higayon, nakasud ko sa Cebu International Convention Center.  Salamat sa gipasiugdahan ni Mandaue City Acting Mayor Ading Seno nga pagbukas sa CICC ngadto sa Sugbuanong mga magbubuhis pagtimaan sa tinuig nga pangilin sa Dakbayan sa Mandaue.  Kabahin ko sa unang hut-ong sa mga nitubag sa pagdapit ni Seno.  Kinsa nipasabot nga pipila ray nakatunga kay tingtrabaho pa, apan nahurot nang mga tiket nga giapud-apod sa iyang buhatan alang sa adlawng Dominggo.

        Gipakita mi og audio-visual presentation nga nagpahinumdom sa kamahinungdanon ug kamakasaysayanon sa papel sa CICC sa tigom sa mga pangu sa kanasuran sa habagatan ug silangang Asya niadtong Enero.  Ug dayon gilibot na mi sa pinili nga mga lawak sa duha ka andana nga building, nga gihulagway sa Agence France Presse (AFP) nga "morang gamayng shopping mall nga way mga bintana."

-o0o-

        Si Mayor Seno wa kapugong sa iyang kaugalingon sa pag-ingon nga pipila ka bahin sa CICC mas maayong tan-awon sa telebisyon kay sa linawas.  Niuyon niya ang ubang nanguyog sa guided tour nga nitawag sa akong pagtagad (ang uban mas kusog og tingog kay sa uban nga kuwang na lag diyutay nga naghagawhaw, ambot tungod tingali sa kaikog sa mahigalaon nga mga tinugyanan sa Kapitolyo nga mapailubong nigiya namo aron pagtino nga di mi mangasaag ni manud sa gitak-opang mga lawak) sa mosunod nga ilang nabantayan sa upat pa ka buwan nga building:

·         Pipila ka bahin sa bungbong sa lobby nangliki na;

·         Tumoy sa bungbong sa ikaduhang andana nahup-ak na ug gamay na lag kuwang nga matagak ang nagkawil-kawil nga tipaka;

·         Ang mouldings sa lobby nangahup-ak na;

·         Ang carpet sa plenary hall nagburutburot na;

·         Pipila ka pultahan sa mga pansayan naguba na; ug

·         Peryodista nga nakasud atol sa summit ang nitudlo namo sa dapit nga nagtulo sa pagbunok sa uwan.

-o0o-

        Apan ang labing makahuloganon nga paniid naggikan sa usa pundok sa batan-ong mga lalaki nga nituaw (pasaligan hinuon tika nga hinay gihapong ilang tingog ug wa madunggi sa mga tagduma):  "Mao ra ni?"

        Klaro kaayo nga kasagaran sa among kaubanan nagsubay sa mga balita.  Mahimo ganing nakadungog sila sa pasangil ni Crisologo Saavedra nga dul-an na sa bilyon ang tinuod nga naggasto sa CICC.  O sa pag-angkon sa Kapitolyo nga madugangan pang P581 milyones nga gasto tungod sa "reconfiguration."  Lisod tinuod nga pangitaon ang makalilisang nga gasto sa kayano sa building.

        Ang bisan unsang pagduda sa mga nanguyog sa kamakiangayon sa gasto napapas dihang ila ming gida sa luho nga pultahan nga nag-ambo sa mga barungbarong sa makaluluoy nga mga biktima sa sunog sa Guizo ug Mantuyong nga wa pang kapabarug pagbalik sa ilang mga panimay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for May 5, 2007

        CICC BUKSAN SA PUBLIKO

 

        Si Mandaue City Acting Mayor Ading Seno malipayong nipahibawo atol sa sinemanang Kapamilya Media Forum sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable nga gipahigayon sa SM City Cebu Entertainment Plaza nga makaangkon na gyod og kahigayonan ang Sugbuanong mga magbubuhis pagtan-aw sa Cebu International Convention Center (CICC).   Matod ni Seno nga, pinaagi ning iyang gasa sa mga Mandauehanon nga magsaulog sa ilang tinuig nga kapiyestahan karong buwana, makaangkon na gyod og kahigayonan ang katawhan pagsusi makiangayon bang naggasto ang buhis nga ilang siningtan ug hinagoan.

        Upat ug tunga ka takna ra hinuong buksan ang CICC ngadto sa publiko, gikan sa alas-9 hangtod alas-11 sa buntag ug gikan sa alas-2 hangtod sa alas-4:30 sa hapon.  50 lang ka tawo ang pasudlon sa usa ka higayon aron kahatagan sila og guided tour.   Ug sa lakang nga makapaamgo sa iyang mga kaatbang unsa kamahinungdanon ang iyang pagka acting mayor sa Mandaue, malipayong gipahibawo ni Seno nga ang tanang gustong mosud sa CICC kinahanglang mokuha og pases gikan sa iyang buhatan.

-o0o-

        Si Acting Mandaue City Mayor Jonas Cortes, kandidato pagka mayor sa Team Honesty, kinsa naglingkod tapad ni Seno atol sa media forum, nipahibawo sa iyang plano pagtugyan sa pagduma sa CICC ngadto sa pribadong sektor aron pagtino nga di ni mausik.   Gikuwestiyon ni Cortes ang kamapuslanon sa gipatuman karon nga hinugpong nga pagduma tali sa Kapitolyo sa Sugbo ug sa Mandaue City Hall.  Apan sa samang higayon nitataw si Cortes nga angayng tinud-on pagsusi nasubay bang tanang mga lagda sa dinalidali nga pagtukod sa CICC alang sa niaging 12 ^th Asean Summit.

        Sa iyang bahin, si kanhi Mandaue City Councilor Magno Dionson, kandidato pagka mayor sa Bando Mandaue Anak Bisaya, niingon nga di maayong tilimad-on ang tigbayon sa CICC alang sa Mandaue.   Kay nahimo ning tinubdan sa di maayong mga panghitabo sa Mandaue ug sa Sugbo.  Matod niya nasuspenso si kanhi mayor Teddy Ouano tungod sa mga eskandalo sa summit ug mahimong masuspenso sab ang uban pang lokal nga mga opisyal tungod sa mga pasangil sa overpricing ug ubang mga anomaliya sa CICC.

-o0o-

        Wa katunga sa media forum si Jonkie Ouano, kandidato pagka mayor sa Power Team 4.  Maong sa makausa pa napakyas na sang among pagsuway pag-abot sa tanang kandidato sa giisip nga usa sa labing higpit nga piniliay pagka mayor sa tibuok Sugbo.

        Nakahigayon si Cortes pagpakita sa pipila ka mga biktima sa pagpanghasi ug pagpangulata nga ilang gipasangil sa mga Ouano.  Nipasangil siya nga mga sakyanan sa City Hall ug kapolisan ang gigamit sa armadong mga tawo.   Nipasalig hinuon si Seno nga nagkasabot na sila si Mandaue City Police Director Alexander Abadinas paghimo og mga lakang aron pagtino nga di hingpit nga magkadugo ang nagpadayong kampanya sa Mandaue.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Gmail Shortcuts

This one's for all our lucky Gmail users:
Gmail Shortcuts (printable cheatsheet)

I Started A Blog

A Blogger's Song

DYAB Cebu Kumbira sa Kapamilya in June 2006

DYAB Cebu Kumbira sa Kapamilya in June 2006

DYAB Cebu Kumbira sa Kapamilya in June 2006

DYAB Cebu Kumbira sa Kapamilya in June 2006

DYAB Cebu Kumbira sa Kapamilya in June 2006 

Arangkada for September 25, 2006

 

       RAKET SA CELLPHONES

 

       Magpadayon ang pagpanulis ug pagpangawat sa cellular phones.  Kini bisan sa pasidaan ni Police Regional Office (PRO 7) Chief Silverio Alarcio nga gukdon ang mga mamalitay sa kinawat o tinulis nga cellphones.  Ug bisan sa plano sa National Telecommunications Commission (NTC) ug Malakanyang pagrehistro sa tanang cellphones aron mabadlong nang nisiaw nga pagpangawat ug pagpanulis, nga sa pipila ka kaso nisangpot sa pagpatay sa mga biktima.

        Mao ni pasidaan sa batan-ong computer technician, si Leonard Marano sa House of Skills sa Carbon, atol sa Kapamilya Media Forum sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable sa SM City Entertainment Plaza.  Matod ni Marano puwerteng sayona rang tulion sa cellphones, nga bisan kon irehistro pang tanang units, pre-paid man o post-paid, nga makapasayon unta alang sa Smart, Globe ug Sun pagkandado sa nadagit nga mga telepono, maablihan ug mabaligya gihapon sa nagkalapad nga merkado sa mas-barato-bahala-nag-kadudahan-diin-gikan nga cellphones.

-o0o-

        Ang pasidaan ni Alarcio way unod.  Ang pagpamaligya sa kinawat ug tinulis nga cellphones hagbay rang nakabuylo nga wa mabaraw sa kapolisan.  Di na silang kaato pagtultol sa cell shops nga namurot ning maong raket, labaw pa silang inutil sa mas lapad ug mas tago nga binaligyaay sa way apelyidong kadalanan ug kabalayan.

        Ang labing dakong kaaway sa kapolisan dili ang mat-an ug hakog nga mga magpapatigayon kon dili ang minilyon ka mga ungo sa cellphones, kasagaran nila mga batan-on, nga mag-ilis og cellphones sama kapaspas sa pag-ilis nilag uyab ug sinina, nga nakumbinser nga gamitoy rang kahigayonan, salamat sa nagbaha ug nagkagagmay nga cellphones sa kalibotan, nga matsambahan sila sa mga tag-iya sa kinawat o tinulis nga mga telepono, labaw na sa mas-nihit-lisod-igkita-ug-nalinga-sa-Asean nga mga polis ni Alarcio.

-o0o-

        Mas masaaron untang plano sa NTC nga gitun-an sa Malakanyang nga rehistrasyon sa mobile phones.  Hangtod nga gisabligan og bugnawng tubig ni Marano.

        Matod ni Marano wa katabang sa kawsa sa kagamhanan ang gihimo sa Nokia nga pagbukas sa ilang codes ngadto sa ubang developers alang sa mas paspas nga paglambo sa ilang mga produkto.  Ang mga tag-iya sa telepono, bisan di na modangop sa technicians, makahimo na pag-usab sa codes sa ilang units, apil nang serial numbers, aron pagsagang sa virus.

-o0o-

        Nakadungog sa pasidaan ni Marano, si Engr. Bill Peralta sa NTC naningil sa pasalig sa mga kompaniya sa telekomunikasyon nga mas lisod nang tulion ang serial numbers sa ilang mga produkto.

Mas seryuso ang laing pasidaan ni Marano:  Tungod sa kadaghan na sa mga teleponong gituli, natsambahan nang serial numbers sa cellphones nga legal nga napalit.  Sa ato pa, bisan wa makawat ang imong cellphone, mahimong nakawat nang imong serial number ug may kailog ka na pag-access sa network sa mga higayon nga dinalian ang imong panginahanglan sa telepono.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 24, 2006

 

       ALELUYA SA ASEAN

 

       Mahimo ba nga si Ambassador Melchor Paynor, secretary general sa 12^th Asean Summit Organizing Committee, motingob sa iyang panahon sa pagpangandam ug pagtino nga malampuson ang higanteng kalihokan unya sa Disyembre?  Ug mahimo bang iyang pasagdan ang lokal nga media sa pagtuman sa ilang gimbuhaton?

        Gihatagan siya og higayon sa mga haligi sa media sa Sugbo nga makahatag sa iyang sugyot unsay labing dagko ug mahinungdanong kalamboan nga mapaabot atol sa Asean Summit.  Apan giabusohan ni Paynor ang pagdapit sa mga tigpasiugda sa Press Freedom Week celebration karong tuiga pinaagi sa pag-insulto sa mga sakop sa media.

        Samtang katungdanan ni Paynor ang pagkumbinser sa media nga di pag-usik-usik sa kuwarta ug panahon ang atong pagduma sa Asean Summit, wa siyay katungod sa pagtudlo sa media unsaon pag-cover sa kalibotanong kalihokan.

-o0o-

        Wa kong katambong sa panel discussion sa Marcelo B. Fernan Cebu Press Center niadtong Biyernes kay nadungan man sa akong giduma nga Kapamilya Media Forum sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable sa SM City.  Apan maayo ra sab.  Kay wa unta kong kapugong sa akong kaugalingon sa pagbaraw sa bugalbugal ni Paynor.

        Gitandi man god ni Paynor ang iyang giingong iresponsableng coverage sa lokal nga mga sakop sa media ug sa kalma nga coverage sa langyawng media.  Bisan pa kon iyang ginganlan ang tulomanon sa karibal namong network (nagpatuo kunohay nga wa niya tuyoa), tugoting motubag ko nga dakong bakak ang iyang pasangil.

        Ang kamatuoran mao nga samtang dunay iresponsableng mga sakop sa lokal nga media, duna say iresponsableng mga sakop sa langyawng media.  Ang pananglitan nga gihatag ni Paynor, nga nagsiyagit ang lokal nga reporter samtang pinahimutang ang tingog sa langyawng reporter, maoy pagmatuod sa kataphaw sa iyang kasayuran sa media nga angay siyang maghunahuna og kapitoan ug pito una mangahas sa pagpanghilabot.

-o0o-

        Ang gibiliban pag-ayo ni Paynor nga langyaw nga media nasakpang nagmaniobra og mga ebidensiya batok sa draft ni US Pres. George Bush (CBS News) ug nagda og live microphone ug nanglibak sud sa pansayan samtang nag-cover sa diskurso ni Bush sa anibersaryo sa trahedya sa New Orleans (CNN).  Dunay mga bulilyaso ang pipila ka sakop sa lokal nga media apan di sila igong sukaranan sa insulto ni Paynor.

        Nahadlok hinuon ko nga ang tinuod nga mensahe ni Paynor mao ang pagsuway paghimo sa media nga cheering squad sa Asean Summit.  Nga ato na lang pasagdan ug lingiw-lingiwan nga ilang gilaktod sa ngan sa summit ang kasagaran sa kapin na sa P2 bilyones nga balor sa mga transaksiyon aron pag-aleluya sa panagtagbo sa mga lider sa kahugpongan nga wa igdungog nga nihatag og importansiya sa kaayuhan sa kinabag-an sa katawhan sa ilang girepresentahan nga kanasuran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 23, 2006

 

      HAMBOG SA VIGILANTES

 

Bisan sa pagarpar ni PRO 7 Chief Silverio Alarcio ug sa ubang kadagkoan sa kapolisan, klarong taphaw ug marka pataka ang pagpada dinhi sa Sugbo sa kapin na sa 1,000 ka mga polis gikan sa Mindanao ug ubang bahin sa Kabisay-an:

• Way giandam nga mga pinuy-anan alang sa dayo nga kapolisan, nga ang lokal nang mga opisyal maoy nagkara-kara pagtolda-tolda nila ug ang mga dayo maoy nahadiin-diin pagpangita og mga pansayan;
• Way klaro unsay ilang mga gimbuhaton dinhi sa tulo ka buwan nilang pagpaabot sa Asean Summit, maong kasagaran nila morang nagbakasyon nga nagsuroy-suroy sa shopping malls ug ang nagbarug-barog sa kadalanan sige lang tabi nga maputol lang kon sal-otan og text; ug
• Pipila sa mga polis wa nang kadawat sa ilang suholan ug mga benepisyo, kay klarong wa mahikay sa Kampo Crame ug sa ilang gigikanan nga units, sukad sila nahiabot dinhi sa Sugbo.

-o0o-

Kon di pa tungod sa pagtulis ug pagpatay sa manager sa bangko nga si Narciso Damole, di unta matarantar silang Alarcio ug ubang kadagkoan sa pagsubli sa nagkatuiris nga deployment sa kapolisan ug di unta magpagawal si Mandaue City Mayor Teddy Ouano sa iyang 72 oras nga ultimatum ni Mandaue City Police Chief Eduardo Catabas pagsulbad sa krimen. Bahala na lang ang nahaunang gagmayng mga biktima, sama sa naandan, mapugwat lang ang kagamhanan ug ang kapolisan kon duna nay dagkong isda nga maigo.

Mahimo ba sang pahamtangan og ultimatum ang kapolisan sa pagsulbad sa uban pang mga kaso sa tulis ug pagpatay, bisan di sama kadako ug kaadunahan ni Damole ang mga biktima? Apan usa ka beteranong opisyal sa kapolisan nipasidaan nga ang ultimatum way kapuslanan. Kon wa gyoy mga saksi, di gyod masulbad ang mga kaso. Apan aron lang di marelibohan, peligrong mapugos silang Catabas ug ubang mga imbestigador pagposas na lang ni bisan kinsa aron mahilom silang Ouano ug ubang mga politiko nga igo lang nagpa-papel.

-o0o-

Hain na mang pasalig ni Cebu City Mayor Tomas Osmena ug ubang nakapusta sa vigilantes nga ang laktod nga pagpamatay sa suspitsadong mga kriminal makapaislag sa mga badlungon sa katilingban ug makapatidlom sa kriminalidad? Nganong human nga dul-an na sa 200 ang napatay sa mga vigilantes, padayon mang nisaka ang krimen suma sa pag-angkon ni Cebu City Police Chief Melvin Gayotin?

Andam na bang moangkon si Mayor Osmena ug ang ubang mga utok-pulbora nga di patay maoy solusyon, hinunoa makapasamot pa hinuon, si kriminalidad? O magpa-goryo-goryo lang gihapon ug kinahanglan pang mobanaw ang dugang dugo una sila makamatngon nga kon ipatigbabaw nilang pagyatak sa balaod ug sa tawhanong mga katungod, wa silay kalainan sa labing bangis nga mga kriminal nga ilang gigukod? [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 22, 2006

 

 

                ADLAW SA PANUDYA

 

Makabuylo na gyong imbestigasyon sa mga pasangil sa pangurakot batok sa napalagpot nga primero ministro sa Thailand nga si Thaksin Shinawatra.  Ang pakisusi ni Auditor General Jaruvan Maintaka mahimong mosangpot sa pagkasakmit sa nagbuntaog nga katigayonan ni Thaksin ug sa iyang pamilya.  Dungan sa iyang pangangkon sa pagpalambo sa ekonomiya sa Thailand, si Thaksin gipasanginlan sang nigamit sa iyang gahom pagpaburot sa mga patigayon sa iyang pamilya.

       Si Jaruvan, gitawag og "Iron Lady" tungod sa talagsaong kaisog, mao ray nakaako pag-imbestigar sa labing menos 14 ka kadudahang mga transaksiyon ni Thaksin.   Tungod sa kamaginukdanon ni Thaksin, si Jaruvan dugay ra untang nakulban sa kaldero.  Apan ang suporta nga iyang nadawat gikan sa hinigugmang hari sa Thailand, King Bhumibol Adulyadej, nga gikatahong nahasol na sab pag-ayo sa giingong pangurakot ni Thaksin, maoy nakapabilin niya sa katungdanan.  Laing 100 ka dagkong politiko ug mga negosyante, nga gipasanginlang mga kakonsabo ni Thaksin, apilon sab sa imbestigasyon.

-o0o-

       Ang mga pasangil batok ni Thaksin, bisan sa kaseryuso ug kamahinungdanon, wa matarung pagsusi tungod sa hingpit niyang pagkontrolar sa kagamhanan.   Ang iyang paghigpit sa media ug ang pagtudlo sa iyang mga batabata sa Election Commission maoy nakahatag niya og makabungog nga mayoriya sa niaging tulo na ka piniliay.   Karon natangtang na sa gahom, masusi na gyod ang tanan niyang tinagoan.

       Nga mao say mahitabo sa mga pasangil batok ni Pres. Arroyo ug sa iyang pamilya.   Wa kaugpo ang mga pasangil sa pagpangawat ug pagpanikas sa eleksiyon tungod sa makabungog niyang mayoriya sa Kongreso ug hingpit nga pagkontrolar sa Comelec.   Ang kontrobersiya sa charter change (cha-cha) maoy motion kon magawongan bang bag-ong mayoriya sa Korte Suprema nga iyang mga tinudlo.

-o0o-

       Apan di mahitabo nga katagoan ni Pres. Arroyo ang kamatuoran hangtod sa kahangturan.   Moabot gyong panahon nga kinahanglan niyang atubangon ug tubagon ang tanang mga pasangil nga iya rong gilikay-likayan.

       Kay gawas nga di siya mahimong magpabilin sa gahom hangtod sa hangtod, ang katawhang Pilipinhon di sab mahitabong molingiw na lang sab hangtod sa kataposan sa kalibotan sa ilang gimbuhaton pagpakisayod unsay nahitabo sa ilang katigayonan ug sa ilang balaanong katungod sa pagpili.

-o0o-

       Bisan sa kadako sa iyang gahom ug kalapad sa iyang katigayonan, way laing mahimo si Pres. Arroyo gawas sa pagpaabot unsay mag-una:   Ang iya bang pagkapukan sa gahom o ang pagtimbakuwas ba sa kinabag-an sa ligdong nga katawhan?

       Ug kon naglaom siyang duphan sa iyang gisipsipan pag-ayong Estados Unidos, maayo tingaling panaminan ang nahitabo ni Thaksin:   Samtang gisupak sa US ang kudeta ug ang martial law sa Thailand, igo lang niawhag nga ibalik ang kagamhanan ngadto sa mga sibilyan, wa na maghisgot nga ibalik ang ilang pinangga nga si Thaksin sa katungdanan.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 21, 2006

 

       GILUBATLUBATAN

 

Dunay di makatug og tarung ning pagkalagpot ni Thaksin Shinawatra isip primero ministro sa Thailand human sa malinawong kudeta nga gilusad sa militar. Si Thaksin nakalingkawas sa lapad nga protesta tungod sa sibaw nga pasangil sa pangurakot batok niya ug sa iyang pamilya. Iyang nabaraw ang tanang pagsuway pagpalagpot niya sa gahom pinaagi sa bay balaoranan tungod sa hingpit niyang pagkontrolar sa nagkalainlaing mga institusyon sa Thailand, gawas nga way klarong lider nga makailis niya. Ang labing makapakugang mao nga nahitabo ang kudeta dihang nahilom nang mga protesta sa kadalanan.

Si Pres. Arroyo nakalingkawas sab sa lapad nga protesta batok niya. Gipasanginlan sab siya ug ang iyang pamilya sa grabeng pangurakot. Hingpit sang iyang pagkontrolar sa nagkalainlaing mga institusyon, gawas nga way klarong lider ang oposisyon nga makailis niya. Ang labing makapabugnaw sa simod sa Malakanyang mao nga nahilom nang mga protesta sa kadalanan. Sama gyod sa nahitabo sa Thailand sa wa pang kudeta.

-o0o-

Si Thaksin nga nangangkon og suporta sa kinabag-an sa mga Thai gipalayas gikan sa gahom nga way bisan usa sa iyang mga dumadapig nga nipakita og bisan gamay na lang lama sa kahinugon. Kay nawad-an na man sa iyang dagway, si Thaksin napugos pagkanselar sa iyang diskurso sa General Assembly sa United Nations sa New York. Gituohang adto siya motago uban sa iyang pamilya sa London.

Si Pres. Arroyo nga nangangkon og suporta sa kinabag-an sa mga Pilipinhon lingion pa kaha sa iyang mga dumadapig kon mao nay mapalayas sa gahom? Di ba kaha nga ang iyang mga hinanib nga kuwang na lang og dyutay nga motila sa iyang lapalapa maglumbaanay ra sab pagpanglayat ug paghapa-hapa atubangan sa mga lider nga makapuli niya sa gahom? Kon mahisama siyang Thaksin, asa man layas si Pres. Arroyo ug ang mga sakop sa iyang pamilya?

-o0o-

Ang nangu sa kudeta, Heneral Sondhi Boonyaratklin, nipasabot pila ka takna human niya ipaubos ang Thailand sa martial law nga kinahanglan silang molihok kay nabuak-buak nang mga Thai, nikuyanap nang pangurakot sa nagkalainlaing mga ahensiya sa kagamhanan ug inanay nang giguba ni Thaksin ang demokratikanhong mga institusyon sa nasud.

Makasalig si Pres. Arroyo nga si AFP Chief Hermogenes Espero di mahimong laing Sondhi. Apan pulihi ang dagway ni Sondhi ni bisan kinsang junior officer nga wa pa mawad-i sa iyang gugma sa nasud ug sa katawhan ug labing seguro samang mga pung ang iyang gamiton pagpatin-aw sa ilang pag-alsa batok sa presidente.

-o0o-

Samtang nagtungkawo pa sa gahom, si Thaksin nipasidaan nga magkaguliyang ang Thailand kon tangtangon siya sa katungdanan. Pagkabantay sa kudeta, ang mga Thai naglumba pagpaletrato tapad sa mga tangke ug rebeldeng mga sundawo.

Laing pahinumdom ngadtong Pres. Arroyo nga kaalaotan maoy sangkoan sa pagtuo sa iyang kaugalingong propaganda. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 20, 2006

 

      KINSAY UTOK?

 

Karong nakonbikto na si SPO1 Marcial Ocampo, mahimo bang mopasabot ang kapolisan nganong hangtod karon wa pa mailhi ang utok sa pagpatay ni Elpidio "Jojo" dela Victoria? Ang kapaspas sa husay sa kaso, nga nahuman sud lang sa tunga sa tuig, nakapabantang lang sa kaluya ug kataphaw sa imbestigasyon pag-ila sa mastermind sa pagpatay ni dela Victoria. Nga gikahadlokang nahunong dihang gipasaka ang kaso sa korte ug nalinga nang mga Sugbuanon sa husay ug sa mas bag-o ug mas dagkong mga kontrobersiya.

Ang gikahadlokang pagpangiyugpos lang sa kapolisan pag-ila sa ubang nahilambigit sa bangis nga pagpatay ni dela Victoria nagmatuod nga dagko gyong isda ang utok sa krimen ug busa, mahimo ba, nga mopakpak ug matagbaw na lang ang katawhan nga tambasakan nga si Ocampo, bisan napamatud-ang way atraso ni pagdumot sa biktima, mao na lay ibala sa kanyon iyawat mahilom ang sibaw nga awhag sa hustisya?

-o0o-

Ang sunudsunod nga pagpamatay sa mga sakop sa media, nalambigit man sa ilang trabaho o wa, tipik lang sa mas dakong eskandalo: Ang wa mabadlong nga pagpamatay ug bangis nga pagpanamastamas di lang sa mga aktibista kon dili hasta na sa kasarangang mga molupyo. Busa ang pakigbisog batok sa pagpamatay sa mga komentarista ug mga peryodista angayng himuong kabahin sa mas dakong kawsa pagbaraw sa nisulbong nga kriminalidad sa kinatibuk-an sa katilingban.

Samtang way klarong ebidensiya nga maglambigit sa kadagkoan sa kagamhanan sa naghitak nga pagpamatay ug pagpanghasi, ang pamunoan gihapon ni Pres. Arroyo ang angayng tulisukon. Ang ilang kapakyas pagsulbad sa mga kaso ug pagsilot di lang sa mga mamumuno kon dili apil na sa mga utok sa krimen, gawas nga nakahudlat sa sistema sa hustisya mahimong makadasig pa sa ubang mga kriminal, apil nang kurakot nga mga politiko ug abusadong mga magpapatigayon, pagamit sab og puwersa paghipos sa ilang mga kaatbang—masakop man sila sa media, aktibista o utangan lang.

-o0o-

Ang mga pruyba sa kalambigitan sa labing dagkong opisyal sa kagamhanan sa laktod nga mga pagpamatay, samtang di kabarug sa hukmanan, makahasol kaayo nga di angayng palabyon lang kay posibleng gihimo silang mga irong buang nga gibuhian pagpasidaan sa mga kaatbang sa administrasyon:

• Si Davao City Mayor Rodrigo Duterte nga gituohang maoy nagbuhi sa mga vigilantes sa habagatang Mindanao gisuod pag-ayo sa Malakanyang ug gihimo pang presidential adviser sa seguridad;
• Si Retired Army Major General Jovito Palparan nga gipasanginlang berdugo nga maoy niluba sa mga aktibista paspas kaayong gipatongan og mga bituon ug gitanyagang himuong luyuluyong National Security Adviser bisan sa wa pa moretiro sa serbisyo; ug
• Si Cebu City Mayor Tomas Osmena nga way pupanaganang nagsubli-subli nga mas ganahan siya sa mga vigilantes kay sa mga abogado inay pilpilon gihatagan hinuon og dakong katungdanan sa Asean Summit. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for September 19, 2006

 

       LUOY UG GUTOM

 

Ang National Food Authority (NFA) way mga ebidensiya nga gihuptan pagmatuod sa gikatahong pagbaha sa smuggled rice dinhi sa Sugbo. Apan ang tigpamaba sa NFA nga si Ernesto Lariosa niangkon nga naghinobra ang suplay sa bugas humay nga nitidlom pag-ayo ang halin sa NFA nga ilang gipamaligya sa nagkalainlaing merkado aron unta pagtapak sa kakuwang sa suplay ug pagpugong sa patuyang nga pagsaka sa presyo sa commercial rice.

Matod ni Lariosa lisod ipatin-aw ang nag-awas-awas nga suplay sa bugas humay sa Sugbo kay wa man mosulbong ang produksiyon sa mga umahan sa Luzon ug Mindanao. Si Lariosa nipasabot sa DYAB Abante Bisaya nga usa sa posibleng katin-awan sa abundang suplay mao ang mga pasangil sa pagsiaw sa rice smuggling agi sa mga pantalan sa Sugbo sukad pa sa niaging tuig.

-o0o-

Ang mga magpapatigayon sa bugas maoy labing nahibawo sa kiat sa rice smugglers sa Sugbo. Pila ka semana sa di pa modunggo ang mga barko nga gikargahan sa pinayuhot nga bugas, duna nay mga ahente nga nanungko sa labing dagkong mga bodega ug tindahan pagtanyag sa labihan kabarato nilang imported nga bugas. Napugos sila pagdawat sa kahadlok nga langawon ang mas mahal nilang lokal nga bugas ug magpiyesta ang ilang mga kumpetinsiya kon mao ray makigkonsabo sa gamhanang pundok sa rice smugglers.

Tak-om ang ilang mga baba sa kahadlok nga maduhig sa kontrobersiya. Maong di mahitabong mokanta sila ngadto sa NFA ug bisan sa ilang kahugpongan, ang Grains Retailers Confederation (Grecon). Apan ang mga magpapatigayon mismo nabalaka nga kon di mabaraw ang smuggling, mahimo silang inutil pagpugong sa nag-ung-ong nga grabeng krisis sa bugas.

-o0o-

Tungod sa nagbaha nga smuggled rice, gibalibaran sa mga magpapatigayon sa Sugbo ang ilang mga suki sa Luzon ug Mindanao. Ug kay di man mahimo nga maghuwat ang ilang mga suki kanus-a mabasiyo ang mga bodega sa Sugbo, napugos sila pagtumod sa natanggong nilang sinakong bugas ngadto sa laing dapit ug sa pagpangita og bag-ong mga suki.

Ang smuggled rice sa Sugbo di molungtad hangtod sa hangtod. Kon di mokihol ang Bureau of Customs ug ubang ahensiya, maapsan sila sa pagpasaka sa presyo sa ubang kanasuran. Kon moabot nang adlawa, magkara-kara ang mga magpapatigayon pagpangita og bag-ong suppliers sa bugas kay nasimang na sa laing dapit ang naandan nilang mga tinubdan.

-o0o-

Arang-arang na lang ang mga magpapatigayon kay kon magkina-unsa duna pa may hiniposan nga makuot aron paglatas sa tinggutom. Ang mga mag-uuma nga maoy labing natangkugo sa rice smuggling kinahanglang manglayas gikan sa ilang umahan aron mabuhi.

Laing tigdawat sa santako mao ang mga konsumidor. Bisan sa abundang suplay, wa silang kapahimus sa baratong presyo sa bugas. Ug kon hingpit nang magusbat ang industriya sa bugas, silay malunosan sa gutom. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

DYAB's Latest Videos

KBP Cebu Induction

Pres. Arroyo inducts KBP Cebu Officers led by Chairman Edward Abad and Vice Chairman Leo Lastimosa

DYAB Halad Sa Kapamilya

ABS-CBN Cebu and DYAB Anchor Leo Lastimosa leads the 2nd Halad

Kapamilya Media Forum on Cebu's BRT

DYAB Kapamilya Media Forum

Kapamilya Media Forum on Cebu's BRT part 2

Kapamilya Media Forum anchored by ABS-CBN Cebu's Leo Lastimosa

Kapamilya Media Forum on Cebu's BRT part III

DYAB Kapamilya Media Forum is hosted by Leo Lastimosa every Friday morning in SM City

DYAB talks about Regionalism issue

A listener posted this audio to his YouTube website

DYAB Anchors

Mau Palomo and Myca Ramos

Yoy Muana

ABS-CBN Area Manager Tata Cinco-Sy

Rito Estrella